Thiên nhiên là gì? Vai trò của thiên nhiên với cuộc sống của con người

Thiên nhiên là một mảnh ghép lớn trong khoa học vũ trụ và con người hiển nhiên là một phần của tự nhiên. Và sự phát triển vượt bậc của nền kinh tế và công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kéo theo những ảnh hưởng tiêu cực cho thiên nhiên. Để có thể bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, chúng ta cần nằm được các thông tin về thiên nhiên. Tuy vậy, không phải ai cũng hiểu rõ được thiên nhiên bao gồm những gì và vai trò của thiên nhiên như thế nào? Và để giúp bạn giải đáp các câu hỏi này, chúng tôi chia sẻ đến bài viết dưới đây.

Thiên nhiên là gì, thiên nhiên bao gồm những gì?

Thiên nhiên tiếng Anh được gọi là Nature, là thế giới vũ trụ bao la còn gọi là tự nhiên. Bao gồm tất cả các dạng năng lượng và vật chất tồn tại từ cấp độ bé là hạt nguyên tử đến cấp độ lớn như thiên hà, ngân hà, ngôi sao,…

Hiểu đơn giản, thiên nhiên là tất cả những gì bao quanh con người mà không phải con người tạo ra. Thiên nhiên gồm: khí hậu, không khí, tài nguyên thiên nhiên, động thực vật, các yếu tố địa hình, nguồn nước…

Vai trò của thiên nhiên với con người và tự nhiên

Hiểu đầy đủ về vai trò của thiên nhiên, chúng ta cần nắm được thiên nhiên có những tác động như thế nào đối với môi trường tự nhiên và đời sống sản xuất sinh hoạt của con người. 

Vai trò của thiên nhiên đối với môi trường tự nhiên

Thiên nhiên là cái nôi bắt đầu sự sống và cũng là nơi kết thúc sự sống. Có vai trò rất quan trọng để tạo ra sự sống và cân bằng hệ sinh thái. Ví dụ: Khi một vùng phải chịu bão lũ, thiên tai thì hàng trăm, hàng ngàn sự sống bị hủy diệt đó là kết thúc của sự sống.

Tuy vậy, sự sống sẽ trở lại, mầm cây mọc lên, phù sa chảy về cung cấp dưỡng chất cho cây cỏ phát triển. Các loài động vật sẽ có thức ăn, kéo theo động vật ăn cỏ và động vật ăn thịt di chuyển về, tạo nên sự cân bằng cho hệ sinh thái. 

Ảnh hưởng của tài nguyên thiên nhiên với đời sống con người

Thiên nhiên là nơi cung cấp nguồn tài nguyên phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt và sản xuất của con người

Ví dụ: Con người hít thở không khí tự nhiên, khai thác khoáng sản và lâm sản để phục vụ nhu cầu sản xuất và đời sống sinh hoạt của mình

Thiên nhiên quyết định đặc điểm hình thái và hình thức quần cư, sinh sống của con người.

Ví dụ: Người sống ở Đông Á, nơi có khí hậu nóng ẩm, đồng bằng, nước nhiều thì họ sẽ định cư dọc các sông lớn, nơi có thể phát triển nghề lúa nước

Đối với người da trắng ở Châu Âu, khí hậu mát mẻ, ôn đới, nhiệt độ trung bình năm thấp, họ phải trồng cây thực phẩm là lúa mì để thích ứng với khí hậu nơi đây.

Tuy vậy, các hoạt động khai thác và sinh sống của con người ở một số vùng hiện nay đang phá hủy thiên nhiên và môi trường sống của sinh vật, vì thế, cần chung tay để giải quyết vấn đề này nhanh chóng.

Các dạng tài nguyên thiên nhiên

Thiên nhiên đã tạo ra và nuôi sống động vật, con người. Thiên nhiên cung cấp tài nguyên, nơi ở, thức ăn cho con người. Về định nghĩa, tài nguyên thiên nhiên là những thứ sẵn có trong tự nhiên mà có người khai thác, sử dụng để phục vụ nhu cầu sống của mình.

Phân loại tài nguyên thiên nhiên dựa theo bản chất

Nguồn tài nguyên có 6 loại chính, các dạng tài nguyên thiên nhiên có thể kể đến:

• Tài nguyên đất: đất phi nông nghiệp, đất để sản xuất (làm gốm, làm gạch…), đất phi nông nghiệp…
• Tài nguyên rừng: lâm sản, thực vật, động vật, địa điểm du lịch
• Tài nguyên nước ngọt: nước sản xuất, nước uống, thực vật thủy sinh, năng lượng thủy điện,…
• Tài nguyên gió: vận tải, sức gió
• Tài nguyên biển gồm: địa điểm du lịch, thực vật thủy sinh, muối, hải sản

Phân loại tài nguyên thiên nhiên theo khả năng tái tạo

Tài nguyên thiên nhiên dựa theo khả năng tái tạo được chia thành 3 loại chính: 

Tài nguyên có thể tái tạo

Là các loại tài nguyên mà bản chất của nó có thể bổ sung hoặc duy trì như: động thực vật, nước ngọt, đất đai… Tuy vậy, với sự phát triển xã hội cùng với sự khai thác quá mức như ngày nay của con người, có nhiều loại tài nguyên đang bên bờ vực tuyệt chủng hoàn toàn.

Tài nguyên không tái tạo được

Tài nguyên được biến đổi hàng triệu năm dưới các tác động của tự nhiên. Loại tài nguyên này một khi sử dụng hết sẽ không thể tái tạo được nữa có thể kể đến như: than đá, chì, đá vôi, khoáng sản, quặng đồng… Với tài nguyên tái tạo được, tài nguyên không tái tạo được cũng bị con người khai thác và cạn kiệt dần. Cần có các biện pháp để phục hồi và thay thế.

Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu

Đây là nguồn tài nguyên không bị cạn kiệt như thủy triều, ánh sáng mặt trời, gió, sóng biển… Nhiều quốc gia phát triển đã dần thay thế các hoạt động sản xuất sử dụng tài nguyên năng lượng vĩnh cửu thay vì tài nguyên hóa thạch.

Thực trạng tài nguyên thiên nhiên ở nước ta hiện nay

Cũng tương tự nhiều quốc gia khác, nguồn tài nguyên thiên nhiên tại Việt Nam cũng dần cạn kiệt và thu hẹp. Thủ phạm sau các vấn đề này là con người. 

Theo số liệu thống kê mới nhất, diện tích rừng bị thu hẹp từng giờ, từng ngày do hoạt động khai thác trái phép. Điều này khiến cho động thực vật mất đi môi trường sống, đẩy chúng đến nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên.

Nguồn nước bị ô nhiễm do rác thải khiến nhu cầu nước sạch càng cấp bách. Khoáng sản cạn kiệt, ô nhiễm đất đai, không khí, sông ngòi và tình trạng hoang mạc càng tăng cao.

Bài tiếp theo: Cần làm gì để bảo vệ tài nguyên môi trường

Cách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

Tài nguyên thiên nhiên có nhiều loại với đặc tính khác nhau, để các loại tài nguyên không bị suy giảm về chất lượng và số lượng, góp phần giữ sự tăng trưởng của quốc gia, chúng ta cần có phương pháp sử dụng và bảo vệ, cụ thể:

Không khai thác tài nguyên thiên nhiên bừa bãi, sau khi khai thác cần thực thi các giải pháp hồi sinh, điển hình: 

• Kiểm soát hoạt động giải trí và tuyên truyền người dân nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường
• Xây dựng khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, ban hành sách Đỏ để bảo vệ tài nguyên sinh vật
• Hoàn thiện mạng lưới hệ thống pháp luật, ban hành chế tài để giải quyết và xử lý hành vi ô nhiễm môi trường
• Chủ động xây dựng, triển khai các kế hoạch ứng phó biến đổi khí hậu, phòng tránh thiên tai trong từng giai đoạn.
• Tận dụng ánh sáng mặt trời và tiết kiệm điện để giảm thiểu năng lượng sử dụng hằng ngày
• Áp dụng nguyên tắc 3R (Reduce, Reuse and Recycle): Giảm sử dụng – tái sử dụng – sử dụng sản phẩm tái chế
• Hạn chế tối đa sử dụng các loại túi nilon và các loại chai nhựa, hộp nhựa sử dụng một lần

Bảo vệ thiên nhiên và môi trường là công việc vô cùng cấp bách hiện nay, quyết định sự tồn tại và phát triển của nhân loại. Vì thế, chúng ta cần cùng nhau tuyên truyền và hành động để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Bài viết trên của Thuận Phong đã chia sẻ đến bạn đọc các thông tin về vai trò thiên nhiên. Hy vọng sẽ đem đến cho bạn nhiều kiến thức hữu ích và thú vị.