Môi Trường Nhiệt Đới Là Gì? Đặc Điểm Cảnh Quan Và Biện Pháp Ngăn Ngừa

Bề mặt Trái Đất tồn tại 3 kiểu môi trường là môi trường đới ôn hòa, môi trường lạnh và môi trường nhiệt đới (còn gọi là môi trường đới nóng). Môi trường nhiệt đới là khu vực nằm trong phạm vi từ 5° đến chí tuyến ở cả hai bán cầu Nam Bắc. Đây là một trong những khu vực có lượng dân cư phân bố đông nhất thế giới. Hãy cùng Nhựa Thuận Phong tìm hiểu về môi trường nhiệt đới nhé! 

Môi trường nhiệt đới là gì?

Môi trường nhiệt đới là khu vực xung quanh đường xích đạo, giữa chí tuyến 23,5 độ Bắc và 23,5 độ Nam. Môi trường nhiệt đới có khí hậu ảnh hưởng đến đặc tính của đất. Trong nhiều môi trường nhiệt đới có khí hậu gió mùa, với những trận mưa giữ dội theo từng đợt. Thiên nhiên môi trường nhiệt đới thay đổi theo mùa, mùa mưa cây cỏ tươi tốt, chim thú linh hoạt, đây cũng là mùa lũ của các con sông. Ở đồi núi, nước mưa thấm sâu xuống lớp đất bên dưới.

Đặc điểm của môi trường nhiệt đới

Đến thời kỳ khô hạn, cây cỏ úa vàng, chim thú về nơi có nguồn nước, lượng nước sông giảm, lòng sông thu hẹp lại. Ở đồi núi, nước di chuyển mang theo oxit sắt, nhôm tích tụ ở gần mặt đất cho đất có màu đỏ vàng, gọi là đất feralit.

Đất ở môi trường nhiệt đới dễ bị rửa trôi, xói mòn hoặc thoái hóa nếu không được canh tác hợp lý.

Thảm thực vật thay đổi dần về phía 2 chí tuyến, rừng thưa chuyển sang đồng cỏ cao nhiệt đới và cuối cùng là những vùng cỏ mọc thưa thớt trên mặt đất cùng vài cây bụi gai (nửa hoang mạc). Diện tích xavan và nửa hoang mạc ngày càng mở rộng, không chỉ lượng mưa ít mà do con người phá rừng và cây bụi để lấy gỗ, củi hoặc làm nương rẫy. Đất thoái hóa dần và cây cối khó mọc lại.

Đặc điểm khí hậu của môi trường nhiệt đới

Khí hậu của môi trường nhiệt đới có nhiệt độ trung bình tháng là 18 độ C hoặc cao hơn trong tháng mát nhất và nhiệt độ nóng quanh năm. Lượng mưa hằng năm nhiều ở vùng khí hậu nhiệt đới, thể hiện nhịp điệu theo mùa nhưng có thể có độ khô theo mùa ở mức độ khác nhau. Khí hậu nhiệt đới có 2 mùa, mùa ẩm và mùa khô. Biên độ nhiệt hằng năm ở vùng khí hậu nhiệt đới rất nhỏ, nắng gắt.

Có 3 kiểu khí hậu nhiệt đới cơ bản trong nhóm khí hậu nhiệt đới: khí hậu rừng mưa nhiệt đới, khí hậu nhiệt đới gió mùa, khí hậu khô và ướt nhiệt đới hoặc thảo nguyên nhiệt đới được phân loại và phân biệt theo lượng mưa của tháng khô nhất trong các khu vực.

Cảnh quan đặc trưng của môi trường nhiệt đới là?

Bên cạnh điều kiện khí hậu, sự đa dạng môi trường nhiệt đới và môi trường nhiệt đới gió mùa được thể hiện ở các đặc điểm địa hình, sinh vật, đất đai và sông ngòi.

Sinh vật

Sinh vật môi trường nhiệt đới và nhiệt đới thay đổi theo mùa. Vào mùa mưa, thực vật và động vật phát triển linh hoạt. Ở các khu vực mưa nhiều, rừng cây nhiều tầng và một số cây rụng lá vào mùa khô. Ở khu vực ít có đồng cỏ cao nhiệt đới, nhìn chung thảm thực vật thay đổi về phía 2 chí tuyến, rừng thưa chuyển sang đồng cỏ nhiệt đới còn gọi là xavan, tiếp đến là vùng cỏ mọc thưa thớt trên mặt đất cùng những đám cây bụi gai được gọi là nửa hoang mạc.

Địa hình sông ngòi

Địa hình môi trường khá đa dạng, ở các vùng cao, đến đồi núi, đồng bằng, sông ngòi nhiều nước, giàu phù sa nhờ quá trình phong hóa diễn ra vô cùng mạnh mẽ. Loại đất đặc trưng là đất Feralit. Do ở miền đồi núi, mùa mưa, nước mưa thấm xuống các lớp đất đá bên dưới, đến mùa khô, nước di chuyển lên trên mặt mang theo oxit sắt, nhôm tích tụ lâu ngày cho đất có màu đỏ vàng. Nếu không được cây cối che phủ và quá trình canh tác không hợp lý, đất ở môi trường nhiệt đới gió mùa dễ bị rửa trôi, xói mòn và thoái hóa. 

Thuận lợi và khó khăn của môi trường nhiệt đới

Thuận lợi

Với nhiệt độ cao, nhiều nắng là điều kiện thuận lợi cho động thực vật phát triển quanh năm.

Ngoài ra, với hoạt động nông nghiệp, có thể thực hiện biện pháp tăng vụ, xen canh, thâm canh nhờ điều kiện nhiệt ẩm dồi dào.

Các sản phẩm nông nghiệp trong môi trường nhiệt đới gió mùa đa dạng và có nguồn cung lớn trên toàn thế giới.

Khó khăn

Bên cạnh các điều kiện thuận lợi, khó khăn của môi trường nhiệt đới là thách thức đối với con người.

Cây trồng và vật nuôi thường bị đe dọa bởi dịch bệnh phá hoại, đặc biệt vào mùa lũ.

Đất đai xói mòn, sa mạc hóa khiến chất dinh dưỡng trong đất ngăn cản sự phát triển của các loại cây trồng.

Thiên tai lũ lụt, sóng thần, hạn hán kéo dài,… không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất mà còn cản trở sinh hoạt hằng ngày của con người. 

Các biện pháp ngăn ngừa khó khăn của môi trường nhiệt đới

Biện pháp bảo vệ môi trường giúp khắc phục sự biến đổi khí hậu hiệu quả và hỗ trợ sự phát triển của mùa vụ. Vì thế chúng ta có thể góp giúp môi trường xanh sạch đẹp bằng cách hành động để bảo vệ hệ sinh thái và con người bởi hậu quả biến đổi khí hậu toàn cầu.

Để đảm bảo môi trường sạch đẹp, chúng ta có nhiều biện pháp bảo vệ môi trường, sau đây là cách để mọi người bảo vệ môi trường để tránh các khó khăn của môi trường nhiệt đới.

Trồng nhiều cây xanh

Cây xanh là nguồn cung cấp oxy cho bầu không khí và nó là nguồn hấp thụ khí cacbon, ngăn chặn và lọc bức xạ mặt trời, giữ độ ẩm đất, không khí, lưu thông và kiểm soát gió. Bảo vệ môi trường: hút khí CO2 và cung cấp khí O2, ngăn chặn các chất khí độc hại từ nhà máy, rác thải và nhiệt từ con người từ đó giúp giảm nhiệt. 

Cây xanh, cây rừng giúp tiết kiệm nước, chống sạt lở và giảm xói mòn, lũ quét do rễ cây giữ lại để được tái tạo trở thành mạch nước ngầm. Tại các vùng đồng bằng ven biển, vai trò của rừng ngập mặn rất quan trọng làm hạn chế thủy triều, sóng, bão….

Tận dụng năng lượng mặt trời để sử dụng

Các biện pháp bảo vệ môi trường đề cao việc sử dụng là nguồn năng lượng sạch, nguồn năng lượng tự nhiên cho hiệu suất sử dụng cao và lâu. Nên lắp đặt các thiết bị sử dụng năng lượng mặt trời để giảm ô nhiễm, giảm tài nguyên thiên nhiên hiện nay. 

Trên đây là những thông tin chia sẻ về môi trường nhiệt đới, có thể nói điều kiện môi trường nhiệt đới khá khắc nghiệt. Điều này gây ra ảnh hưởng tiêu cực đối với quá trình chăm sóc và nuôi trồng nông sản. Chúng ta cần hành động và thực hiện các phương pháp giúp ngăn chặn những vấn đề này. Mong rằng bài viết có thể mang đến cho bạn đọc các kiến thức hữu ích về môi trường.