Văn hóa và văn minh là gì? Sự khác nhau và mối tương quan văn hóa văn minh

Văn hóa và văn minh đều là nét đặc trưng của các thời kỳ, giai đoạn phát triển đất nước. Trong đó mỗi thuật ngữ thể hiện khía cạnh riêng biệt về ý nghĩa, xác định đối tượng trong từng giai đoạn của đất nước. Văn hóa được nhìn nhận trong nhiều khía cạnh khác nhau. Tuy vậy, đều đảm bảo đặc trưng cần có để công nhận trong văn hóa dân tộc, quốc gia. Cùng tìm hiểu sự khác nhau giữa văn hóa và văn minh qua bài viết dưới đây nhé.

Khái niệm về văn hóa và văn minh

Nhiều nhận định cho rằng văn hóa và văn minh có sự liên kết với nhau, thể hiện trong khái niệm. Nếu văn hóa được biết đến là biểu tượng tinh thần thì văn minh bắt nguồn từ khoa học và thể hiện sự tiến bộ của kỹ thuật, sản xuất và máy móc.

Định nghĩa về văn hóa

Văn hóa là tất cả những sản phẩm của con người, văn hóa gồm 2 khía cạnh: khía cạnh phi vật thể của xã hội đó là tư tưởng, ngôn ngữ, giá trị và khía cạnh vật thể như phương tiện, nhà cửa, quần áo,… Cả hai khía cạnh đều rất cần thiết và đó là một phần của văn hóa.

Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về nền văn hóa, mỗi định nghĩa phản ánh một cái nhìn nhận và đánh giá khác nhau. Theo GS TSKH Trần Ngọc Thêm: Văn hóa là hệ thống hữu cơ giá trị tinh thần và vật chất do con người sáng tạo và tích lũy trong quá trình hoạt động thực tiễn qua sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình.

Văn minh là gì?

Văn minh có thể mô tả chung là một nhà nước tiên tiến của loài người, trong đó đạt đến trình độ về khoa học, chính phủ, văn hóa, công nghiệp. Nói cách khác, đó là lối sống phức tạp xuất hiện khi bắt đầu phát triển khu đô thị. Một nền văn minh thường gắn liền với đặc điểm kinh tế chính trị – xã hội như phát triển nghệ thuật, phân tầng xã hội, phân công lao động, luật pháp quản trị.

Các nền văn minh sớm nhất phát triển sau 3000 BCE với sự phát triển nông nghiệp. Nền văn minh mở rộng thông qua chiến tranh, thăm dò, thương mại. Cả 3 yếu tố phải có mặt để nền văn minh tồn tại trong thời gian dài.

Theo định nghĩa từ UNESCO: “Văn minh là khái niệm chỉ trình độ phát triển giá trị vật chất của một cộng đồng người trong giai đoạn lịch sử đặc trưng cho khu vực rộng lớn, một thời đại hoặc toàn nhân loại”

Sự khác nhau giữa văn hóa và văn minh

Văn hóa là giá trị được xây dựng bởi nhóm người được truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Nền văn minh là nhà nước tiên tiến của loài người, đã đạt đến trình độ về khoa học, văn hóa, công nghiệp và chính phủ. Dưới đây là một số điểm khác biệt giữa văn hóa và văn minh: 

Khái niệm

Văn hóa là thuật ngữ chỉ cách chúng ta cư xử, suy nghĩ và hành động. Văn minh đề cập đến quá trình khu vực hoặc xã hội mở ra một giai đoạn phát triển là tổ chức tiên tiên tiến của con người. 

Mức độ rộng lớn

Nền văn minh đánh giá lớn hơn nhiều so với nền văn hóa. Vì văn minh là tập hợp phức tạp tạo thành từ nhiều thứ trong đó có một khía cạnh là văn hóa. Văn hóa không thể nói là tiến bộ. Nền văn minh luôn trong tình trạng tiến bộ

Bài viết liên quan: Văn hóa Việt Nam là gì? Ví dụ về nền văn hóa Việt Nam

Thời gian phát triển

Theo các nhà xã hội học của thế kỷ 19, văn hóa phát triển sớm hơn là nền văn minh tạo ra sau đó. Văn hóa được xưng danh khi nhà nước có nền văn minh tiên tiến. Văn hóa tồn tại trong một nền văn minh. Một nền văn minh có thể tạo thành từ các nền văn hóa. 

Sự ràng buộc

Văn hóa có thể tồn tại nhưng văn minh thì không, có văn hóa mới tạo ra văn minh nhưng văn minh thì không thể tạo ra văn hóa được

Phương thức tồn tại

Văn hóa có thể tồn tại 2 dạng đó là hữu hình và vô hình, nền văn minh thường có nhiều yếu tố hữu hình và ít yếu tố vô hình

Di truyền và kế thừa

Văn hoa có thể học hỏi và truyền qua phương tiện giao tiếp từ thế hệ này đến thế hệ khác. Nhưng văn minh không vì tính phức tạp của nó. 

Phạm vi phản ảnh

Văn hóa thể hiện nhiều hơn Tôn giáo, khiêu vũ, văn học, âm nhạc, triết học, đạo đức,… Còn văn minh thể hiện ở Luật, hành chính, kiến trúc, cơ sở hạ tầng

Mức độ thể hiện

Văn hóa thể hiện mức độ hoàn thiện bên trong lớn nhất vì vậy đó là nội tại. Văn minh là thể hiện hình thức bên ngoài tức là công nghệ hiện đại, cơ sở hạ tầng, thiết bị, sản phẩm. 

Trên đây là những thông tin cơ bản về văn hóa và văn minh, hy vọng, bài viết mang đến cho bạn nhiều kiến thức hữu ích. Văn hóa và văn minh là những yếu tố cốt lõi giúp cho nền kinh tế đất nước phát triển hơn. Vì thế chúng ta hãy cùng chung tay xây dựng nền văn hóa văn minh cho đất nước.